Tarihi M.Ö. 2000’lere kadar uzanan, Anadolu ve Mezopotamya kültüründe kadınların yüzlerinde, Antik Mısır toplumunda da bedenin birçok bölümünde, Hintler, Japonlar, Amerika Yerlileri ve Afrika’daki bazı kabilelerde de bir süs olarak yapılan dövme; pek çok toplumda hastalıklara ve kötü ruhlara karşı koruyucu bir tılsım olarak uygulandığı hatta bireyin toplumdaki statüsünü (köle, efendi, ergen, işçi, asker) vurgulamak için de kullanıldığı bilinmektedir.
Peki, büyüğünden küçüğüne, sadesinden renklisine kadar kendilerine milyonlarca anlam yüklenen bu sembolleri, işaretleri cilde işleyen günümüzde dövme sanatçı olarak adlandırılan yolculuklarına 1900'lerin başında başlayan tasarımcıları tanımaya ne dersiniz?
ABD'deki ilk profesyonel dövme sanatçısı; Martin Hildebrandt
1846'da Almanya'dan bir göçmen olan Martin Hildebrandt, New York'ta ilk dövme dükkanını kurdu. New York'un en iyi dövmecilerinden biri olan sanatçı “sanatını” 1856'da fırkateynde denizci olarak çalışırken yapmaya başladı. İç Savaş sırasında bin askeri işaretleyen Hildebrandt, yüzlerce askere yaptığı dövmeleri sayesinde ölen askerlerin tanınmasına yardımcı oldu.
Old School İlham Kaynağı; August Coleman
1884’de dövmeci bir babanın oğlu olarak dünyaya gelen ve zanaatı babasından öğrenen August Coleman, Norfolk şehir merkezindeki stüdyosunu açtı. Benimsediği kendine özgü stili ile kaliteli dövmeleriyle kısa sürede itibar kazanan sanatçı, akıl hocalığı yaptığı ve kendisi gibi bir dövme sanatçısı olan olan Franklin Paul Rogers ile çok anıldı. Rogers, 1945'ten 1950'ye kadar Coleman için çalıştı.
20. yüzyılın başlarından ortalarına kadar olan dövmeler için geçerli olan stil olan Old School’da, Coleman’ın etkisi oldukça fazladır. Özel bir görüntü isteyen herkes için serbest bir şekilde çalışmalar yapan sanatçının tasarımları dünya çapında selüloit şablonlar şeklinde satıyordu.
Amerika'nın İlk Kadın Dövme Sanatçısı; Maud Wagner
Maud Stevens Wagner, 1900’lü yılların başında Amerika'daki bilinen ilk ve tek kadın dövme sanatçısıdır. 1877'de doğan sanatçı, erkeklerin egemen olduğu dövme sanatına ve "Sailor Jerry" dövme stiline yeni bir soluk getirmiştir. Gençlik yıllarında sirke katılmaya karar veren Wagner, yetenekli bir akrobat ve havacı oldu. Sirkle seyahat ederken Maud, vücudunda yoğun dövmeleri olan yetenekleri ile ün salan Gus Wagner ile karşılaştı. Kendisine dövme dersleri veren Gus ile evlenen Maud, geleneksel el dövme yöntemini öğrenen ve ustalaşan ilk kadın oldu.
İngiltere'nin İlk Kadın Dövme Sanatçısı; Jessie Knight
Jessie'nin dövmeye olan uzun süreli aşk ilişkisi, bir denizci olarak yoğun bir şekilde seyahat eden ve hem sirk sanatçısı hem de dövme sanatçısı olarak çalışan babası Leonard'dan ilham alan 1904 doğumlu Jessie Knight, genç yaşlarında babasının vahşi ve tehlikeli performanslarını örnek aldı. 18 yaşındayken, babasının denize açılmasıyla devir aldığı dövme dükkanı ile İngiltere’nin ilk kadın sanatçısı oldu. Ölümünden sonra da feminist bir sembol olan Knight, mürekkebe batırılmış kibrit çöpleriyle yaptığı çizimlerinin ardından şablonun üzerine yaptığı serbest el dövme yöntemi ile ilham kaynağı oldu.
Kalinga Dövme Sanatının Son Temsilcisi; Whang Od
1917’de doğan Filipinler’de yaşayan dünyanın en yaşlı dövme sanatçısı, Whang Od Oggay, geleneksel Kalinga dövme sanatının son temsilcisi olarak tarihe geçti. İlk yaptırdığı dövmenin süs amaçlı bir piton olduğunu söyleyen sanatçı, diken, bambu çubuk, kömür ve su kullanarak dövmelerine hayat veriyor. Whang Od’un yaptığı kalıcı dövmeler, çeşitli çizgiler, basit şekiller, tribal desenler ve hayvan figürlerinden oluşuyor. Yapılan desenler ise güç ve doğurganlık gibi çeşitli anlamlara sahip. Dünyanın dört bir yanından gelen turistler Oggay’a dövme yaptırmak için oldukça zor bir yoldan geçiyor. Bu geleneğin yok olup gitmesini önlemek için Whang, kız kardeşinin torununa ve genç kadınlara antik Filipin vücut boyama sanatının detaylarını öğretmeye devam ediyor.
20. Yüzyılın En Çok Fotoğraflanan Dövmeli Kadını; Betty Broadbent
Betty Broadbent,14 yaşında Atlantic City'deki kaldırımda tanıştığı ağır dövmeli Jack Redcloud sayesinde dövmeye ilgi duymaya başladı. Dövmelerinin büyüsüne kapılan Betty, Redcloud'un dövme sanatçısı efsanevi Charlie Wagner ile tanıştı. 1927'de Wagner ve birkaç sanatçının cildine 565'in üzerinde dövme yaptırmasını sağlayarak tüm vücudunu dövmelerle kaplamaya karar verdi. Bu cesaret ve meydan okuma eyleminde Betty, kadınları geleneksel güzellik standartlarından kurtarmaya yardım etti ve bir sanat formu olarak dövmeye dikkat çekti. 1937'de Broadbent, vücut sanatını Yeni Zelanda ve Avustralya'daki sirk müdavimlerine gururla sergileyerek uluslararası seyahat etmeye karar verdi. Ve bugün Broadbent, 20. yüzyılın en çok fotoğraflanan dövmeli kadını olarak kabul ediliyor.
Seyyar Stüdyo; Dainty Dotty
Kariyerine 1930'lar ve 1940'larda Ringling Brother's Circus'ta "şişman kadın" olarak kötü şöhretle başlayan Dainty Dotty, yaptığı seyahatlerin birinde ona dövme sanatını öğreten efsanevi dövme sanatçısı Owen Jensen ile yolları kesişir. Tanıştıktan kısa bir süre sonra evlenen çift, birlikte dövme sanatına doğru tutkulu bir yolculuğa çıkar. Birlikte California'ya yerleşerek Long Beach'te başarılı bir stüdyo açan ikili, kalıcı sanat yaratmak için ihtiyaç duydukları araçlarla ülke çapındaki sanatçılara hizmet veren bir dövme tedarik şirketi kurdu.
Bowery'nin Kraliçesi; Mildred "Millie" Hull
NYC'deki tek kadın dövme sanatçısı Millie Hull, 1987’de doğdu ve 13 yaşında okulu bırakarak sirke katıldı. Charlie Wagner ile tanışan Millie, kendini kendi teni üzerine dövme yaparken gelişmeye başladı. Manhattan'ın Bowery semtinde "Tattoo Emporium" adlı bir dükkan açan sanatçı, 1943'te ne kadar sert ve yetenekli olduğunun gerçek bir kanıtı olarak "NYC'nin tek kadın dövme sanatçısı" ilan edilme onurunu aldı.
Tarihi Doğu Yakası Kadın Dövme Sanatçısı; Esther Evans
19. yüzyılın en yetenekli sanatçılarından olan Esther Evans’ın dövme kariyeri, ünlü dövme sanatçısı Sailor Eddie'den sanat formunu öğrendiğinde başladı. Esther, yaşadığı toplulukta ve ülke genelinde uzun süredir devam eden bir miras yaratan bir sanatçı olarak gelişti. August Coleman'ın çalışmalarının bir öğrencisi olan Evans, cesur, parlak ve renkli tarzıyla tanınıyordu. Eşiyle sahip oldukları dövme dükkanlarında Paul Rogers gibi birçok efsanevi sanatçıları ağırlayan günümüzde de Amerikan Geleneksel dövmeciliğine sağladıkları katkıları ile her yerdeki genç kızlar ve kadınlar için arkasında inanılmaz bir miras bıraktı.
Yaşayan Efsane; Jacci Gresham
"Çıplakken Daha İyi Görün" sloganı ile tüm dünyada ün salan Jacci Gresham, 19. yüzyıldan olmasa da ABD'deki ilk Siyahi Kadın dövme sanatçısıdır. New Orleans’da yaşayan Gresham, yaratıcılığı ve özgüveni ile yaptığı tasarımlarında; bulundukları yere gelmek için büyük sıkıntılardan geçen kadınlara verilen saygıyı ve övgüleri dile getirdi. Aynı zamanda büyük kitlelere kalıcı bir değişiklik yapmak için umut ilhamı da veren tasarımcı, çok çalışmanın, dayanıklılığın önemini güzel sanat eserleri ile vurguluyor.
